Móng nhà là phần kết cấu quan trọng nhất, quyết định đến sự ổn định và độ bền của toàn bộ công trình. Một móng nhà vững chắc không chỉ đảm bảo an toàn mà còn giúp ngăn ngừa các hiện tượng sụt lún, nứt tường, thấm nước… 

Khác với loại mặt hàng tiêu dùng nhanh, người tiêu dùng có thể dễ dàng nhận ra được chất lượng sản phẩm ngay khi sử dụng và dễ dàng lựa chọn lại lần thứ hai nếu lựa chọn lần đầu sai. Tuy nhiên, lĩnh vực vật liệu xây dựng, đặc biệt là mặt hàng xi măng, sắt thép, đá, cát...người sử dụng không thể biết được tuổi thọ của công trình cho đến khi công trình của mình có dấu hiệu xuống cấp. Liệu đến lúc này mới biết thì có quá muộn...

1. Dưới đây là những điều chủ nhà cần lưu ý khi xây dựng móng

1.1 Hiểu Rõ Về Các Loại Móng Phổ Biến

Có nhiều loại móng nhà khác nhau, Mỗi loại móng sẽ được lựa chọn tùy theo điều kiện địa chất và quy mô công trình cũng như tài chính của gia chủ. Về cơ bản, móng nhà được chia thành 4 loại dưới đây:

a) Móng đơn (móng cốc)

Móng đơn là loại móng đỡ trực tiếp một cột hoặc một cụm cột gần nhau, thường có hình chữ nhật, hình vuông hoặc hình tròn. Chúng truyền tải trọng từ cột xuống nền đất bên dưới một cách trực tiếp, không thông qua hệ dầm móng như móng băng.

Điều kiện áp dụng móng đơn:

- Phù hợp với nhà nhỏ, nhà cấp 4 không chịu tải lớn.

- Nhà có nơi địa chất ổn định, nền tất chịu tải tốt

b) Móng băng

Móng băng là loại móng được sử dụng rất phổ biến trong xây dựng nhà phố, nhà ở dân dụng 1–3 tầng nhờ khả năng chịu lực tốt và phân bố tải trọng đều. Đây là giải pháp cân bằng giữa chi phí và độ ổn định của công trình.

Điều kiện áp dụng móng băng:

- Phổ biến cho nhà phố, nhà 1-3 tầng, tường nhà phân bố tải trọng đều hoặc cột chịu lực tường mái phân bố đều

c) Móng bè

Móng bè (còn gọi là móng toàn khối, móng nền) là một bản bê tông cốt thép lớn, phủ kín toàn bộ diện tích nền công trình, đỡ tất cả các cột và tường bên trên. Nó hoạt động như một “tấm ván lớn” giúp phân bố đều tải trọng xuống đất nền.

Điều kiện áp dụng móng bè:

- Dùng cho nền đất yếu (đất bồi sông, ao hồ, vùng trũng, đất dễ lún) hoặc nhà có tầng hầm.

- Móng bè dùng cho công trình có tải trọng lớn: nhà cao tầng, biệt thự, nhà có tầng hầm.

d) Móng cọc

Móng cọc là loại móng sâu, sử dụng các cọc đóng hoặc khoan xuống lớp đất cứng bên dưới để truyền tải trọng công trình. Đây là lựa chọn an toàn và hiệu quả nhất khi xây dựng trên nền đất yếu hoặc với nhà cao tầng.

Điều kiện áp dụng móng cọc:

- Dùng cho công trình cao tầng hoặc nền đất yếu, cần truyền tải trọng sâu xuống lớp đất cứng.

- Áp dụng khu vực ven sông, đất bồi, đất có mạch nước ngầm, vùng ngập nước, những nơi móng bè không đáp ứng được.

1.2. Khảo Sát Địa Chất Xây Dựng

Trước khi thiết kế móng, cần tiến hành khảo sát địa chất. Đây là một trong những bước quan trọng mà kiến trúc sư cần đi khảo sát để lên kết cấu móng sao cho phù hợp, vừa tiết kiệm chi phí cho chủ nhà, vừa đảm bảo yêu cầu công trình thi công.

- Biết được kết cấu và độ sâu các lớp đất.

- Đánh giá khả năng chịu tải của nền đất.

- Lựa chọn phương án móng phù hợp và tiết kiệm chi phí.

Việc bỏ qua bước này có thể dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong thiết kế móng, gây lún, nứt, thậm chí sập nhà.

1.3 Đừng Tiết Kiệm Quá Mức Cho Phần Móng

Nhiều chủ nhà có xu hướng cắt giảm chi phí phần móng để dành cho nội thất.

Tuy nhiên, nếu móng yếu thì dù nội thất đẹp đến đâu cũng không an toàn. Chi phí sửa chữa móng sau khi xây xong rất tốn kém và phức tạp.

2. Các công đoạn chủ yếu trong quá trình xây dựng móng

2.1 Công tác ép cọc:

Đối với các khu đất làm trên ao hồ san lấp, để đảm bảo an toàn, cần thực hiện việc khoan ép cọc bê tông cốt thép. Đây là hạng mục rất dễ gây ảnh hưởng đối với các khu đất và nhà cửa lân cận, vì vậy, cần kiểm tra bê tông và thép cọc để tránh trường hợp cọc không đủ tiêu chuẩn làm ảnh hưởng đến chất lượng của công trình xây dựng. Nên thực hiện hướng ép cọc theo chiều sao cho phần đất bị nén đẩy ít gây ảnh hưởng đến các khu vực xung quanh. Công việc khoan ép cọc cần phải được giám sát chặt chẽ bởi người có chuyên môn (kiến trúc sư xây dựng) vì đây là giai đoạn rất quan trọng của công trình.

2.2. Công tác móng nhà:

Móng nhà là nền tảng của ngôi nhà, là bộ phận chịu tải trọng toàn bộ công trình bên trên, vì vậy lớp lót khi làm móng cần có độ phẳng. Nếu dùng gạch vỡ thì phải trộn vữa xi măng rải đều, không nên dùng các loại phế thải xây dựng để làm lớp lót móng. Thông thường sử dụng đá 4x6 cm để làm lớp lót... Hố móng phải khô ráo để đất ở đáy móng không bị trôi, làm giảm độ chặt của đất. Tránh sạt lở, sụt hố móng. Cần lưu ý các lỗi kỹ thuật để đặt ống thoát nước và cấp nước, tránh đục phá gây khó khăn và lãng phí vật liệu. Đặc biệt, cần có phương án xem xét nguy cơ ảnh hưởng các công trình lân cận.

2.3. Công tác ván khuôn

Khuôn móng dùng để tạo hình dạng cho các kết cấu bê tông và bê tông cốt thép trong quá trình thi công bê tông. Gỗ, thép là những vật liệu chủ yếu để làm ván khuôn. Ván khuôn khi lắp đặt phải kín khít, vững chắc, không cong vênh. Kích thước hình học ván khuôn phải chính xác để công tác hoàn thiện được dễ dàng và không hao phí vật tư. Làm sạch và luôn chống dính bên trong, luôn giữ ẩm (đối với ván khuôn gỗ).

2.4. Công tác trộn bê tông

Cần đặc biệt lưu ý tuân thủ nghiêm ngặt cấp phối, thiết kế yêu cầu, không tự ý đổ lượng nước quá nhiều sẽ làm giảm cường độ và chất lượng bê tông. Các cốt liệu (cát, đá, sỏi…) dùng trong đổ móng cần đảm bảo sạch và đồng đều. Nên trộn bê tông trong thời gian từ 2-3 phút để hỗn hợp bê tông đồng nhất, công tác đổ bê tông thực hiện sau đó không quá 45 phút để đảm bảo chất lượng mác.

2.5. Bảo dưỡng bê tông

Sau khi đổ bê tông, cần bảo dưỡng liên tục trong ít nhất 7 ngày để bê tông đạt cường độ ban đầu tốt nhất. Cần lưu ý, trong quá trình đông kết, nếu nước trong lòng bê tông không đủ cho thủy hóa, cường độ bê tông có thể ngừng phát triển và nứt nẻ. Phun nước vào coppha là cách giữ ẩm tốt nhất. Cần lưu ý phun đều, tia nước nhỏ với chu kỳ phun đều đặn. Ngoài ra, cần đảm bảo che đậy bê tông sau khi đổ để giữ nước và chống nắng cho bê tông. Các chất liệu thường được sử dụng bao gồm các mạt cưa, rơm rạ... Nếu gặp nắng gắt, nên dùng bạt hoặc vỏ bao xi măng để che đậy.

2.6. Lưu ý về cách lựa chọn xi măng đổ móng

Để bê tông đạt phẩm chất tốt không chỉ dựa vào quy trình thi công mà còn nhờ một phần không nhỏ vào chất lượng xi măng. Vì vậy, ngoài việc tuân thủ đúng các bước đổ móng, việc lựa chọn xi măng cũng là điều đặc biệt quan trọng. Bạn chỉ nên lựa chọn những thương hiệu đã có uy tín lâu năm và được tin tưởng sử dụng trong nhiều công trình.